Công tác khuyến học, khuyến tài của một quốc gia, một địa phương hay một dòng họ mang ý nghĩa nhân văn vô cùng sâu sắc. Đó chính là nguồn khích lệ, động viên các thế hệ con em vươn lên trong học tập, tạo điều kiện cho các hộ gia đình có thêm động lực để chăm lo việc học hành cho con cái được chu đáo hơn. Đối với dòng họ Nguyễn thôn Vân xã Hợp Thanh, huyện Mỹ Đức, Hà Nội  từ xưa đến nay vốn có truyền thống hiếu học. Nhưng cũng như bao dòng họ khác trong làng, trong xã, điều kiện kinh tế khó khăn nên không thể tổ chức được quỹ khuyến học. Cho đến những năm 90 của thế kỉ trước toàn thể gia tộc xác định việc tổ chức thành lập Chi hội khuyến học của dòng họ và tuyên truyền vận động các hộ gia đình trong dòng họ đóng góp tiền để xây dựng quỹ khuyến học chung của dòng họ là cần thiết. Tuy nhiên lúc đầu vận động quỹ không được đáng bao nhiêu. Song dòng họ vẫn tổ chức trao quà cho các cháu, mặc dù chỉ vài ba cuốn vở viết nhưng đó cũng là một động lực rất lớn cho các cháu phấn đấu vươn lên trong học tập. Đó cũng chính là những tín hiệu đáng mừng. Từ đó Chi hội khuyến học của dòng họ đã thống nhất cùng hội đồng gia tộc quyết tâm biến không thành có, biến khó thành dễ. Chi hội đã tuyên truyền vận động các hộ gia đình khá giả, các mạnh thường quân trong dòng họ ủng hộ, công đức kinh phí để xây dựng quỹ. Cho đến năm 2010 toàn thể gia tộc thống nhất xây dựng kho thóc khuyến học và được mọi người, mọi nhà trong dòng họ chung tay đóng góp. Cho đến năm 2015 quỹ kho thóc của dòng họ đã đủ điều kiện để nuôi các cháu theo học các trường Trung cấp, Cao đẳng, Đại học và trên Đại học mỗi tháng là 15 kg gạo/1 cháu. Các cháu sẽ được cấp 9 tháng/1 năm và sau khi ra trường không phải trả lại số gạo mà các cháu đã được nhận. Từ những việc làm trên đã tạo điều kiện cho các hộ gia đình khó khăn về kinh tế có thể nuôi các cháu ăn học chu đáo hơn.



Nhà thờ tổ dòng họ Nguyễn thôn Vân, nơi luôn diễn ra các hoạt động khuyến học khuyến tài trong dòng họ

          Việc xây dựng kho thóc khuyến học như của dòng họ tưởng chừng như đơn giản nhưng nó có một ý nghĩa nhân văn vô cùng sâu sắc mà không phải địa phương hay dòng họ nào cũng làm được. Nó đã có sức lan toả lớn đến nhiều địa phương, nhiều dòng họ khác trong xã, trong huyện và trong cả nước.
          Hiện nay dòng họ qua các thế hệ đã có:
        - Tốt nghiệp Trung cấp, Cao đẳng là: 38 người.
        - Tốt nghiệp Đại học là: 54 người.
        - Trên Đại học là: 6 người.
        Từ năm 2015 đến năm 2022 dòng họ đã nuôi được 28 cháu học xong các trường Cao đẳng, Đại học và trên Đại học và còn 8 cháu đang theo học vẫn tiếp tục được cấp gạo hàng năm. Đối với các cháu học ở các trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông thì năm năm trở lại đây mỗi năm đều có từ 35-40 cháu đạt danh hiệu học sinh giỏi, học sinh tiên tiến được Chi hội khuyến học của dòng họ tặng giấy khen và quà. Kết thúc năm học Chi hội còn tổ chức cho con em đạt kết quả cao trong học tập báo công trước bàn thờ cụ tổ và các bậc tiền nhân trong họ, tổ chức cho con em báo công ở lăng Bác và đi dã ngoại nhằm động viên, khích lệ các cháu. Ngoài ra Chi hội khuyến học đã và đang xây dựng tủ sách của dòng họ nhằm phát triển văn hoá đọc. Các loại sách rất thiết thực đến cuộc sống của mỗi người, mỗi gia đình như tìm hiểu về pháp luật, xây dựng gia đình văn hoá, giáo dục cho các thế hệ con cháu sống có đạo đức, có hiếu với ông bà, cha mẹ. Tủ sách dòng họ còn góp phần xây dựng truyền thống hiếu học của dòng họ. Từ đó sẽ góp phần hình thành không gian, môi trường lành mạnh với những giá trị nhân văn, khoa học, góp phần hình thành những con người mới có tri thức, đạo đức, có lý tưởng, khát vọng cống hiến để xây dựng gia đình, dòng họ, quê hương, đất nước ngày càng phồn vinh, hạnh phúc. Đó chính là nội dung mà dòng họ đã và đang làm.



Đại diện Hội Khuyến học Hà Nội, Hội Khuyến học huyện Mỹ Đức trao đổi về mô hình xây dựng dòng họ học tập tại khuôn viên nhà thờ họ.

        Từ những kết quả trên đã tạo ra những con người làm kinh tế giỏi trong dòng họ. Đó là anh Nguyễn Cao Kỳ sinh năm 1968 mới học hết PTTH về xây dựng gia đình và làm kinh tế ở huyện Lạc Thuỷ - Hoà Bình. Hàng chục năm qua anh đã trở thành ngân hàng bò tạo công ăn việc làm cho hàng trăm hộ gia đình khó khăn không phải bỏ vốn đầu tư nhưng vẫn có thu nhập. Anh đã được Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn tặng giải thưởng Sao Thần Nông năm 2011. Đó là anh Nguyễn Đình Thi sinh năm 1970 sau khi học xong Đại học Bách Khoa đã trở về thành lập công ty điện lực Trường Thi do anh làm giám đốc. Hiện nay anh đã tạo công ăn việc làm cho 40 người. Đó là anh Nguyễn Quốc Toán sinh năm 1984 sau khi học xong Đại học tài chính ngân hàng về thành lập công ty Tiến Việt Thái do anh làm giám đốc. Các anh không chỉ đóng góp một phần vào ngân sách nhà nước mà còn ủng hộ rất nhiều để xây dựng quê hương và dòng họ.





Đại diện dòng họ Nguyễn, thôn Vân dự và trình bày tham luận về xây dựng mô hình "Dòng họ học tập" tại Hội nghị do Hội Khuyến học Hà Nội tổ chức.

         Tính đến thời điểm hiện tại quỹ khuyến học của dòng họ đã đạt 400.000đ/1 người. Ngoài ra dòng họ còn xây dựng quỹ phụng dưỡng người cao tuổi. Nhân dịp tết đến xuân về vào ngày giỗ họ 13 tháng giêng hàng năm tổ chức thăm hỏi chúc thọ cho các cụ từ 70 tuổi trở lên. Tổ chức thăm hỏi, động viên kịp thời các hộ gia đình, các cá nhân gặp khó khăn, ốm đau, hoạn nạn. Chính điều đó tạo nên sự đoàn kết, yêu thương của mọi gia đình, mọi thành viên trong dòng họ. Tất cả các thành viên trong dòng họ ở độ tuổi lao động đều có việc làm ổn định. Mọi người, mọi nhà trong dòng họ đều tích cực tham gia phong trào xây dựng nông thôn mới, tham gia đầy đủ các buổi tập huấn cộng đồng ở nhà văn hoá cũng như các phong trào khác của thôn. Hưởng ứng cuộc vận động của UBMT Tổ quốc các cấp cũng như địa phương nhiều hộ gia đình, cá nhân thành đạt của dòng họ tham gia ủng hộ các loại quỹ, ủng hộ xây dựng nông thôn mới và các công trình phúc lợi của địa phương.

       Với những kết quả đã đạt được, dòng họ Nguyễn thôn Vân, xã Hợp Thanh, huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội tiếp tục cố gắng nỗ lực hơn nữa, mong được chia sẻ, học tập để lan tỏa những mô hình hay, những giải pháp hiệu quả trong công tác xây dựng mô hình “dòng họ học tập” nói riêng và công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập nói chung, góp phần xây dựng quê hương, đất nước ngày một giàu đẹp, văn minh./.